Usprawnij swoją pamięć: 10 najlepszych technik zapamiętywania

Ludzki umysł to zagadka. Czasem zapamięta losowy, wyjęty z kontekstu fakt, o którym powiedział Ci kolega 17 lat temu, rodząc w ten sposób pytanie, ile informacji jest stanie pomieścić nasz mózg (ciekawostka: około 2,5 petabajta). Innym razem, gdy wychodzisz z pracy lub wylogowujesz się z długiego spotkania na Zoomie, masz wrażenie, jakby w tym momencie Twoja pamięć została całkowicie wyczyszczona. 

Niezależnie od tego, który scenariusz jest Ci bliższy, musisz wiedzieć, że dzięki odpowiednim technikom zapamiętywania każdy jest w stanie zwiększyć pojemność i poprawić prędkość, z jaką mózg przetwarza informacje. Brak konieczności ciągłego wyszukiwania danych lub zerkania na listę rzeczy do zrobienia, ponieważ mamy je w pamięci, wpłynie na zwiększenie produktywności.

Jak zapamiętać informację w 4 krokach

Lepsza pamięć okazuje się pomocna nie tylko wtedy, gdy trzeba zapamiętać rodzinny przepis na pieczeń. Jest to również ważna zdolność w pracy. Począwszy od zapamiętania imienia kogoś spotkanego na konferencji po przypominanie sobie liczb i dat podczas spotkania zespołu. Dobra pamięć oznacza korzyści w biznesie.

Na szczęście dla każdego, kto myśli sobie teraz „Zapamiętywanie czegokolwiek to nie jest moja mocna strona”, mózg to mięsień, który można wytrenować. Twój umysł zapamiętuje informacje w 4 krokach: uwaga, kodowanie, przechowywanie i wydobywanie. Oto co zachodzi na każdym z tych etapów:

1. Uwaga: przyjmijmy, że jesteś na spotkaniu, na którym jeden z Twoich współpracowników prezentuje pewien pomysł marketingowy. Informacje docierają do Twojego mózgu poprzez receptory sensoryczne. Informacje znajdują się w nich zaledwie przez krótkie sekundy, podczas gdy Twój mózg przeprowadza ich filtrację i, miejmy nadzieję, uznaje za ważne. Jedynie wtedy, gdy w sposób świadomy uchwycisz te informacje, przejdą one do kolejnego etapu.

2. Kodowanie: wygląda na to, że prezentacja Twojego współpracownika była dobra, ponieważ Twój mózg przeszedł do etapu kodowania informacji. Zostaną one przesunięte do pamięci krótkotrwałej albo do pamięci roboczej. Twoja pamięć krótkotrwała przechowuje informacje przez zaledwie kilka sekund, podczas gdy w pamięci roboczej mogą one znajdować się aż do 20 minut. Jest ona pomocna, gdy rozwiązujemy zadanie matematyczne lub porządkujemy arkusz kalkulacyjny, ale nie nada się do niczego, kiedy zechcesz sobie przypomnieć treść prezentacji współpracownika w trakcie rozmowy z klientem w następny czwartek. 

3. Przechowywanie: przekazanie informacji z pamięci krótkotrwałej do pamięci długotrwałej to krok wymagający podjęcia działania. Twój mózg nie podejmie w tej kwestii decyzji za Ciebie. Konieczne będzie zapamiętanie informacji przy wykorzystaniu odpowiedniej dla Ciebie techniki, ale do tego dojdziemy za chwilę.

4. Wydobywanie: sposób w jaki odczuwasz zainteresowanie, kodujesz i przechowujesz informacje, ma wpływ na to, jak sprawnie będziesz w stanie je odtworzyć w późniejszym czasie. Wraz z wydłużaniem się czasu pomiędzy ostatnimi dwoma krokami, przechowaniem i wydobywaniem, rośnie znaczenie częstego powracania do tych informacji, aby zachowały walor świeżości.

Oto podstawowy opis procesu zapamiętywania. Zajmijmy się teraz tym, w jaki sposób Twój umysł może stać się lepszy w zapamiętywaniu. W zależności od tego, jak pracuje Twój umysł, w zapamiętywaniu informacji mogą bardziej Ci pomóc techniki werbalne lub wizualne.

Werbalne techniki zapamiętywania 

Jeżeli nie masz pewności, czy lepiej zapamiętujesz werbalnie czy wizualnie, zadaj sobie następujące pytania: „Czy wolisz przeczytać instrukcję, czy zobaczyć, jak ktoś wykonuje określone zadanie?”, „Czy masz talent do zapamiętywania słów piosenek lub wyjątkowe pióro?”. Jeżeli Twoja odpowiedź na te pytania jest twierdząca, najprawdopodobniej najlepsze dla Ciebie będą werbalne techniki zapamiętywania wymienione poniżej.

1. Dzielenie na części  

Dzielenie na części odnosi się do techniki zapamiętywania, w której grupuje się informacje, aby łatwiej je było zapamiętać. Mimo tego, że bardzo wiele informacji pamiętają obecnie za nas nasze telefony (bądźmy szczerzy, kto w dzisiejszych czasach pamięta numer telefonu partnera?), zapamiętanie takich informacji jak swój numer PESEL lub lista zakupów, może okazać się pomocne w codziennym życiu.

Jeżeli kierujesz wieloma projektami lub zespołami w różnych lokalizacjach, dzielenie na części to świetna metoda na zapamiętanie ich wszystkich, która może zaoszczędzić Ci ciągłego sprawdzania tych informacji. Podziel lokalizacje według obszaru, działu, wielkości zespołu lub pierwszej litery (Miami, Minneapolis, Memphis) – każda sekcja powinna zawierać nie więcej niż siedem pozycji do zapamiętania (to ta magiczna cyfra). Postaraj się zapamiętać, ile elementów znajduje się w każdej kategorii, a łatwiej będzie Ci zapamiętać te informacje, korzystając z metody dzielenia. 

2. Mnemotechniki literowe lub aliteracja

Mnemotechniki literowe, które są podobne do techniki dzielenia na części, to świetne narzędzie do zapamiętywania list lub grup. Po prostu użyj pierwszej litery każdego słowa, aby utworzyć akronim, który będzie łatwiejszy do zapamiętania niż poszczególne elementy. Czy znasz pojęcie cele SMART? Dzięki akronimowi dużo łatwiej jest zapamiętać poszczególne cechy (od ang. specific, measurable, achievable, relevant, time-bound, tj. skonkretyzowane, mierzalne, osiągalne, istotne i określone w czasie), nieprawdaż? Jeżeli pracujesz w HR, logistyce lub księgowości, prawdopodobnie akronimy nie są Ci obce – zapamiętanie tego, co one oznaczają, na pewno znacznie ułatwi Twoje życie.

Jeżeli nie dasz rady stworzyć akronimu, spróbuj z akrostychem! Koncepcja jest bardzo podobna, ale zamiast używać pierwszych liter każdego słowa, tworzy się krótki wierszyk, np.:

• Asystent na każdy dzień

• Sprawdzi się w każdym projekcie

• Automatycznie ułatwi Ci całą pracę

• Nie tylko zadania do wykonania

• Aby Twoje projekty zawsze kończyły się sukcesem 

W celu zapamiętania informacji możesz również tworzyć aliteracje. Ta technika szczególnie dobrze sprawdza się przy zapamiętywaniu imion i nazwisk. Jeżeli nowy kolega przedstawia się jako Andrzej, bardziej prawdopodobne jest, że będziesz pamiętać jego imię, kiedy następnym razem spotkasz go na stołówce, jeżeli widząc go po raz pierwszy, wymyślisz na przykład takie aliteracje: „analityczny Andrzej”, „aspirujący Andrzej”. Spróbuj!

3. Wyśpiewaj to

Wyobraź sobie następującą sytuację: jedziesz samochodem z pracy do domu, a w radiu puszczają piosenkę, której nie grali od lat. Robisz głośniej i śpiewasz, pamiętając każde słowo z jej tekstu. Jeżeli Ci się to zdarza, to Twoja pamięć długotrwała jest bardzo dobra w przechowywaniu muzyki.

Możesz wykorzystać moc melodii i tekstów piosenek do zapamiętywania informacji. Wymyśl sobie chwytliwą melodię lub piosenkę i powtarzając ją w głowie, zapamiętuj nudne lub skomplikowane rzeczy.

Ta metoda może okazać się pomocna w zapamiętywaniu danych dotyczących rozwoju firmy – pamiętaj tylko, aby nie zacząć śpiewać w trakcie ważnego spotkania.

4. Rymowanie

Rymowanie może być jedną z najłatwiejszych technik zapamiętywania – przypomnij sobie wierszyki z przedszkola! Są tak proste, że nawet dzieci mogą je zapamiętać. Nieważne czy skorzystasz z rymowania, żeby zapamiętać czyjeś imię podczas spotkania networkingowego (Monika ze sklepika), czy też powiązać nazwę produktu z nazwą firmy – na pewno w ten sposób łatwiej zapamiętasz informacje.

Nie zawsze będzie taka możliwość, aby zrymować jakieś informacje, ale jeżeli tak się zdarzy, to na pewno ułatwi to zapamiętywanie.

5. Technika budowania

Jak sama nazwa wskazuje, ta technika polega na budowaniu skojarzeń z faktami, które już znasz. Wykorzystuje ona powiązania, aby zwiększyć Twoją znajomość określonego tematu. Istotą tej techniki jest nie tylko zapamiętywanie faktów, ale nauczenie się i połączenie ich z własną siecią logiczną.

Powiedzmy, że jesteś kierownikiem odpowiedzialnym za zatrudnienie i częścią Twojej pracy jest znajomość informacji na temat firmy. Oczywiście, można by napisać sobie ściągę z najważniejszymi datami i liczbami do wykorzystania podczas rozmów kwalifikacyjnych. Jednak jeżeli znasz te dane i możesz łatwo je sobie przypomnieć, rozmowa na pewno przebiegnie w bardziej naturalnej atmosferze zarówno dla Ciebie, jak i osoby ubiegającej się o pracę.

6. Powtarzanie  

Powtarzanie czegoś w kółko (zwane też uczeniem się na pamięć) jest nie tylko żmudne, ale również nieefektywne. Musisz pozwolić swojemu mózgowi, aby zakodował i przechował informacje, co jest czasochłonne. Dlatego najważniejsze jest powtarzanie w odstępach! 

Pierce Howard, psycholog i autor książki „The Owner’s Manual for the Brain” (w tłum. „Instrukcja obsługi mózgu”), twierdzi, że praca, która wymaga dużego wysiłku umysłowego, powinna być „rozłożona w czasie, aby pozwolić umocnić się nowym połączeniom neuronowym”.

Następnym razem kiedy będziesz słuchać webinaru, zanotuj to, co chcesz zapamiętać. Pozwól, aby upłynęło trochę czasu od webinaru i popracuj nad innymi zadaniami, zanim wrócisz do notatek. Jeżeli będziesz powtarzać tę procedurę (nauka, praca, przerwa) i dasz swojemu umysłowi wystarczająco dużo czasu pomiędzy sesjami nauki na zakodowanie i przechowanie informacji, istnieje większe prawdopodobieństwo, że je zapamiętasz.

Wizualne metody zapamiętywania

Jeżeli werbalne techniki zapamiętywania nie sprawdzają się w Twoim przypadku, być może masz pamięć wzrokową. Prawdopodobnie tak właśnie jest, jeżeli myślisz obrazami i masz bogatą wyobraźnię. Oto kilka technik zapamiętywania, które korzystają z wizualizacji w celu zapamiętania informacji.

7. Opowiadanie historii lub łączenie

Ta technika świetnie się sprawdza, gdy masz kreatywny umysł i musisz zapamiętać listę złożoną z wielu elementów. Jest ona również zwana techniką łączenia, ponieważ łączysz jeden element z kolejnym, tworząc opowieść, która pomoże Ci zapamiętać całą listę. A najlepsze w tej metodzie jest to, że musisz tylko zapamiętać pierwszy element, a poprzez stworzenie połączeń będziesz w stanie odtworzyć kolejne.

Pamiętaj, że im bardziej przesadzona będzie Twoja opowieść, tym łatwiej będzie ją sobie przypomnieć. Aktor Barry Rettman udostępnił świetny film z przykładowym wykorzystaniem metody łączenia lub opowiadania historii do zapamiętania listy zadań do zrobienia.

8. Fiszki

Zapisywanie informacji może pomóc w ich lepszym zwizualizowaniu. Możesz korzystać z różnych kolorów, tytułów i podpisów, aby informacje stały się łatwiejsze do zapamiętania. Fiszki dzielą informacje na kawałki, które łatwiej jest zapamiętać.

Świetnie sprawdzają się w połączeniu z techniką powtarzania informacji w odstępach czasu. Najlepiej jest uczyć się rzeczy trudniejszych do zapamiętania z większą częstotliwością, aby uaktywniać słabsze obszary swojej pamięci. Jeżeli nie przepadasz za zapisywaniem informacji na tradycyjnych fiszkach, możesz spróbować aplikacji do nauki na wirtualnych fiszkach np. Brainscape.

Fiszki świetnie się sprawdzają w przygotowaniu do prezentacji lub przemówienia. Możesz również wykorzystać je w sytuacji awaryjnej, bo łatwo można je ukryć i w razie potrzeby dyskretnie z nich korzystać. 

9. Mapy myśli

Mapy myśli to cudowne narzędzia. Nie tylko świetnie się sprawdzają w burzach mózgu w ramach zespołu, ale mogą również się przydać do wizualizowania informacji do zapamiętania. 

Możesz skorzystać z szablonu burzy mózgów albo stworzyć fizyczną mapę myśli na tablicy lub kartce papieru. Zapamiętywanie informacji w ten sposób jest łatwiejsze, ponieważ różne informacje podzielone są na sekcje (kawałki), a ponadto można wykorzystać kolory, aby dodatkowo je ustrukturyzować. Możesz również skorzystać z techniki łączenia, zapamiętując, które ścieżki łączą się ze sobą, i budując pomosty dla swojego umysłu.

10. Technika loci

Być może znasz tę technikę z serialu BBC pt. „Sherlock Holmes” z udziałem Benedicta Cumberbatcha. W tym serialu nazywa on ją swoim pałacem umysłu i nie sprawia ona wrażenia, jakby mógł z niej skorzystać ktokolwiek poza tym genialnym detektywem.

Na szczęście technika loci, albo pałac umysłu, jest mniej skomplikowana niż to, jak została przedstawiona w serialu. Najlepiej sprawdza się do zapamiętywania takich informacji jak twarze, listy, lub cyfry i działa podobnie do techniki opowiadania historii – na zasadzie tworzenia połączeń.

Pomyśl o miejscu, które znasz na wylot, np. o swojej sypialni lub kuchni. Zwizualizuj sobie zbiór przedmiotów lub lokalizacji znajdujących się w tym miejscu podczas np. codziennego ścielenia łóżka lub parzenia porannej kawy. Następnie połącz każdy element, który chcesz zapamiętać z przedmiotem lub lokalizacją. Kiedy zechcesz przypomnieć sobie tę informację, zwizualizuj sobie tę przestrzeń (wejdź do swojego pałacu pamięci) i odtwórz ją.

Im częściej będziesz korzystać z metody loci, tym łatwiej będzie Ci powiększyć rozmiar swojego pałacu pamięci, aż do momentu, w którym będziesz w stanie wykorzystać cały swój dom do przechowywania i wydobywania informacji.

Jak poprawić pamięć

Dobra wiadomość jest taka, że Twój mózg jest mięśniem, a zapamiętywanie jest umiejętnością. Każdy może poprawić swoją pamięć. Potrzebne są tylko ćwiczenia i czas.

Podobnie jak rozwijasz swoje ciało podczas treningu, tak musisz dać swojemu mózgowi odpowiednią moc do działania. Odpowiednia ilość snu, regularne ćwiczenia i zdrowa dieta to ważne czynniki, które wpływają na zdrowie i formę mózgu. Istotą zdrowia jest równowaga, podobnie jak w przypadku trójkąta projektu. Kluczowe znaczenie mają również przerwy, które dają umysłowi czas na zakodowanie i przechowanie informacji. 

Jak pozbyć się nadmiaru informacji

O ile można z czasem poprawić pamięć poprzez ćwiczenie mózgu, o tyle nikt nie jest w stanie zawsze zapamiętać wszystkiego. Na szczęście zamiast przeładowywać komputer, który znajduje się w Twojej głowie, możesz pozbyć się nadmiaru informacji za pomocą odpowiednich narzędzi cyfrowych.

• Oprogramowanie do zarządzania listami zadań pomaga być na bieżąco ze wszystkimi zadaniami i umożliwia ich organizowanie według priorytetów, łączenie z ważnymi dokumentami i udostępnianie członkom swojego zespołu. Najlepsze jest to, że możesz ustawić przypomnienia dla nachodzących zadań, aby nic Ci nie umknęło.

• Jeżeli Twój zespół bardzo polega na współpracy i wzajemnym przekazywaniu zadań, oprogramowanie do zarządzania zadaniami może pomóc Ci być na bieżąco ze swoimi zadaniami i zadaniami innych. Nieważne jak dobrze radzisz sobie z zapamiętywaniem własnych zadań, miejsce, w którym pracownicy mogą przekazywać sobie informacje i zadania oraz śledzić ich postępy z pewnością pomoże Ci dotrzymywać terminów i osiągać zakładane cale.

Weźmy się za zapamiętywanie

Wraz z rozwojem kariery przekonasz się, że sprawna pamięć i zwinny umysł to cenne narzędzia. Oprócz zwiększania produktywności, bo nie musisz już stale wyszukiwać informacji, lepsza pamięć pozytywnie wpłynie również na Twoją pracę, kontakty z innymi, a nawet na Twój styl przywództwa. Ćwicz swój mózg, a do rzeczy, które wylatują Ci z głowy, wykorzystuj odpowiednie narzędzia, takie jak nasze oprogramowanie do planowania projektów, aby tam przechowywać nadmiar informacji.